Pomimo tego, że choroba Hashimoto brzmi w dalszym ciągu dosyć egzotycznie, to w Polsce uważana jest za najważniejszą przyczynę niedoczynności tarczycy. Limfocytarne zapalenie tarczycy typu Hashimoto jest schorzeniem o podłożu autoimmunologicznym. które polega na niszczeniu (ataku) tkanek tarczycy w procesie zapalnym (agresja przeciwko gospodarzowi). Choroba Hashimoto dotyka osób w każdym wieku. Ja coraz częściej w swoim gabinecie obserwuję dzieci i młode osoby zmagające się z tym schorzeniem. Nie można mówić o konkretnych przyczynach tej choroby. To, co na pewno wiemy to fakt, że występuje związek pomiędzy rozwojem Hashimoto, a czynnikami genetycznymi, rozszczelnionym jelitem, toksynami środowiskowymi, nadmiarem jodu czy niedoborem selenu. Zgodnie z teorią dr Alessio Fasano[1], chorobę autoimmunologiczną można porównać do stołka o trzech nogach gdzie każda z nóg oznacza: genetykę (choroby z autoagresji w rodzinie), rozszczelnione jelita, stresory (toksyny, stres, wirusy, zakażenia bakteryjne itp.). Nadmierna ilość toksyn zaburza dodatkowo konwersję hormonu T4 do T3, jak również działanie mitochondriów.
Źródło: www.japonskimotyl.pl
Objawy choroby Hashimoto nie są jednoznaczne i z początku bywają dosyć krótkotrwałe. Rozwijają się przez lata, zanim zostanie postawiona właściwa diagnoza. Rozwojowi choroby towarzyszą takie dolegliwości jak m.in.: senność, niechęć do podejmowania aktywności, zaburzenia termoregulacji (częste uczucie zimna), mała tolerancja aktywności fizycznej, problemy z koncentracją tzw. mgłą mózgowa (ang. brain fog), wypadające włosy, przewlekłe zaparcia, problemy trawienne, zmiany nastroju, sucha skóra czy obrzęki (z początku w okolicach twarzy, a następnie na całym ciele). Tarczyca to tzw. królowa metabolizmu, więc bardzo często występuje także zwiększenie masy ciała.
Tak jak wcześniej napisałam w chorobie Hashimoto, nie sama tarczyca jest problemem, a kluczem do sukcesu jest koncentracja na układzie immunologicznym. Samo przyjmowanie syntetycznych hormonów nie jest rozwiązaniem. W wielu przypadkach tabletki są zbędne. Niestety nie można idealnie dobrać dawki, ponieważ są to hormony syntetyczne i nigdy nie zastąpią precyzyjnie hormonów naturalnych. Często nadmierne przepisywanie tabletek hormonalnych jest zwykłym „zamiataniem problemu pod dywan”. Umyka wtedy znalezienie przyczyny i kompleksowe podejście do choroby. W terapii chorób autoimmunologicznych najważniejsze są 4 filary postępowania: dieta, styl życia, oczyszczanie organizmu oraz jelita. To jest baza od której należy zacząć przywracanie równowagi, a co za tym idzie polepszenie jakości życia i remisję choroby. Wszystkie interwencje powinny koncentrować się na optymalizacji funkcjonowania układu odpornościowego. Z diety należy wykluczyć prowokatory (produkty szkodliwe), a dodać produkty, które mają działanie prozdrowotne i przeciwzapalne (zielone warzywa, dobrej jakości tłuszcze, mięso od sprawdzonych dostawców). Indywidualny plan żywieniowy przyczyni się nie tylko do redukcji masy ciała, lecz przede wszystkim do wsparcia leczenia. Odpowiednio dobrany jadłospis ma na celu polepszenie naszego stanu zdrowia i oczywiście remisję choroby. Blog z poradami dietetycznymi stanowi idealne miejsce do uzyskania porad z zakresu wyboru odpowiednich zaleceń żywieniowych.
Dlaczego stosowanie odpowiedniej diety ma tak duże znaczenie? Otóż głównym celem interwencji dietetycznej jest modulacja aktywności układu odpornościowego (zmniejszenie stanu zapalnego) i regeneracja bariery jelitowej. Jak wiadomo większość układu immunologicznego znajduje się w jelitach, więc dbanie o naszą mikroflorę jest wspólnym mianownikiem w terapii chorób autoimmunologicznych. To jednak nie wszystko – dieta stanowi profilaktykę powikłań niedoczynności tarczycy i pozwala osiągnąć prawidłową masę ciała. Nie ma złotego środka dla każdego pacjenta. Jadłospis powinien zostać ustalony w oparciu o indywidualne dane. Niemniej jednak, należy pamiętać o przestrzeganiu kilku zasad. Nie popadajmy od razu w skrajności, najważniejsze to na bieżąco monitorować stan zdrowia i robić to „co w naszej mocy”. Z doświadczenia wiem, że przesadna (obsesyjna) koncentracja na wszystkich zaleceniach powoduje frustrację, stres i w konsekwencji zwiększenie stanu zapalnego. Każda zmiana stylu życia i odżywiania wymaga czasu i odpowiedniej adaptacji. Ważne jest, aby wyznaczyć sobie realne cele i nie zawieszać zbyt wysoko poprzeczki.
Pomocne suplementy:
Naturalne źródła witamin i mikroelementów:
Niestety, choroba Hashimoto może wiązać się ze wzrostem masy ciała, który w wielu przypadkach postępuje bardzo szybko. Wspomniałam wcześniej, iż tarczyca to królowa metabolizmu, co oznacza, że hormony tarczycy mają ogromny wpływ na komponenty składu ciała ( tkanka tłuszczowa, mięśniowa). Jak powinna przebiegać odpowiednia dieta przy Hashimoto? Odchudzanie nie jest jej głównym celem lecz efektem ubocznym, dlatego rozważania typu „jak schudnąć” nie powinny być na pierwszym planie, jednakże prawidłowa masa ciała jest niezbędna do utrzymania równowagi organizmu. Pamiętajmy, iż tkanka tłuszczowa gromadzi toksyny oraz produkuje hormony, które w nadmiarze zaburzają całą gospodarkę hormonalną. Tarczyca to gruczoł bardzo wrażliwy na wszelkie zmiany w funkcjonowaniu organizmu, dlatego restrykcyjna dieta (niskokaloryczna) będzie wpływała negatywnie na jej pracę, a także spowoduje zmniejszenie konwersji T4 do T3. Częstym błędem jest zmniejszanie wielkości posiłków, a w następstwie ciągłe podjadanie. To powoduje nieustanny „wyrzut” insuliny, a jak wiadomo jest to hormon anaboliczny, który będzie blokował redukcję masy ciała. Bardzo ważna jest odpowiednia podaż wszystkich makroskładników:
– Białko, czyli główny budulec mięśni i komórek. Jest także konieczne do budowania hormonów i enzymów. Wykazuje właściwości pozwalające utrzymać prawidłową masę ciała. Do codziennego jadłospisu warto zatem włączyć mięso (grass-fed), jajka, i produkty skrobiowe bogate w białko. Jak już wiecie, lepiej unikać mleka, twarogu i jogurtów. W tego typu produktach na bazie krowiego mleka zawarte są hormony, które poprzez swoją aktywność cały czas stymulują tarczycę. Mleko krowie można zastąpić kokosowym, migdałowym czy ryżowym. Fundamentem jest racjonalne zbilansowanie białka w diecie, aby nie zaburzać homeostazy organizmu.
– Tłuszcze, przede wszystkim kwasy omega 3, które wpływają na łagodzenie przebiegu procesów zapalnych. Znajdziemy je w oleju lnianym (jednak przekształcanie do EPA i DHA jest niewielkie), oleju z ogórecznika oraz wiesiołka (GLA), a także tłustych rybach morskich. Nie bójmy się tłuszczu. Od tłuszczu się nie tyje. Tłuszcz tak jak inne składniki najpierw musi zostać strawiony, a póżniej jest wykorzystywany do różnych celów. Tłuszcz jest niezbędny do utrzymania homeostazy organizmu. Cholesterol, czyli kluczowy składnik steroidowej grupy tłuszczów jest konieczny do budowy hormonów steroidowych (estradiol, progesteron, ACTH, tstosteron, aldosteron).
– Węglowodany – jest to obowiązkowy składnik do prawidłowej pracy tarczycy i wydzielania hormonów. Tarczyca potrzebuje energii z węglowodanów. Drastyczne ograniczenie podaży tego składnika może spowodować zaburzenia pracy gruczołu i mniejszą produkcję hormonów.
Produkty szkodliwe:
Należy odstawić ponadto wszelkiego rodzaju używki, w postaci tytoniu, alkoholu, a nawet kofeiny. Zdaję sobie sprawę z tego, że jest to dosyć restrykcyjna dieta, ale skuteczna:). Początki bywają trudne, jednak z czasem dochodzi do wyrobienia zdrowych nawyków, a nowy sposób odżywiania staje się naturalny i nawet mechaniczny. Pacjenci dokonują mądrych wyborów, nie zastanawiając się nad nimi. Blog dietetyczny to jedna ze stron internetowych, gdzie można znaleźć szczegółowe porady dotyczące żywienia.
Są to oczywiście ogólne zalecenia, a każda interwencja dietetyczna powinna być oparta o szczegółowy wywiad i jak najszerszą diagnostykę. Nie wszyscy z Hashimoto muszą wykluczyć z swojej diety np. rośliny strączkowe. Zdarzają się przypadki „wejścia” w remisję przy niewielkiej interwencji dietetycznej. Jest to kwestia bardzo indywidualna i najczęściej zależy od sprawności układu pokarmowego i występowania nietolerancji pokarmowych. W ich przypadku żródłem problemu może być aktywna infekcja wirusowa, czy przewlekły stres. Jednakże dla większości osób zmagających się z Hashimoto, wyżej wymienione produkty są problematyczne, dlatego warto je wyeliminować lub ograniczyć ich podaż w diecie. Dosyć często w Hashimoto stosuje się protokół autoimmunologiczny (AP), którego celem jest zmniejszenie stanu zapalnego i aktywności układu immunologicznego. Wskazane jest przeprowadzenie jak najszerszej diagnostyki przed wyborem konkretnej interwencji dietetycznej. Najważniejsze jest postępowanie idywidualne i dopasowane do konkretnego pacjenta.